خطرات نفتي براي ايران ِ 2013

واحداطلاعات اقتصادي اكونوميست در آخرين گزارش خود، به وابستگي ايران و بودجه سال 2013 به نفت اشاره و ادامه اين روند را براي ايران بسيار خطرناك توصيف كرده است.همچنين اين گزارش از وابستگي شديد ايران به چين در فروش نفت نيز به عنوان يكي از موقعيت‌هاي خطرناك ايران نام برده است.

اين گزارش با اشاره به اين كه در سال ميلادي جديد، شانس كمي براي برداشته شدن تحريم‌ها وجود دارد، از وابستگي ايران به بازار نفت آسيا در اين سال خبر مي‌دهد و ضعف اقتصاد ايران را در ادامه وابستگي به نفت يادآور مي‌شود. از سويي ديپلماسي ايران در دوره تحريم را فعال خواند و اشاره‌اي نيز به مذاكرات هسته‌اي كرده است.

ادامه وابستگي بودجه به نفت

اينگزارش در بخشي از مطلب خود آورده است: بودجه سال آينده ايران، تقريباً با روزانه صادرات 2. 2 ميليون بشكه نفت بسته خواهد شد. اقتصاد ايران به شدت بهدرآمدهاي نفتي براي به حركت درآوردن موتور خود نياز دارد و 80 درصد از كل صادرات و همچنين 50 تا 60 درصد از درآمدهاي دولتي وابسته به بودجه نفت است.

به اذعان اين گزارش، تحريم و كاهش درآمدهاي نفتي به 50 درصد كه شمس‌الدين حسيني وزير اقتصاد چندي پيش به آن اشاره كرده، به معني آن است كهپيامدهاي سنگيني براي اقتصاد ايران در پيش روست.

يكي از پيامدهاي كوتاه مدت اين امر، كاهش و فشرده شدن سرمايه گذاري‌ها در بخش‌هاي مولد است.برنامه پنجم توسعه با هدف گذاري ايجاد ساليانه يك ميليون شغل، در صدد است تا نرخ بيكاري را با كاهش 8 درصدي به 7 درصد برساند. در حالي كه كاهش درآمدهاي نفت، دولت را براي سرمايه گذاري در اين امر به شدت در فشار مي‌گذارد.

مورد دوم كه در اثر كاهش درآمد نفتي به شدت تحت فشار خواهد بود، بخش خصوصي است. بخشي از اين امر ناشي از آن است كه اين بخش در اقتصاد ايران بر خلاف دولت چندان قادر به دور زدن تحريم نيست و بخشي ناشي از آن كه در تجارت خارجي به شدت وابسته به دولت است و دولتي كه درآمد‌هايش كاهش يافته، بر خلاف هدف‌گذاري‌ها نمي‌تواند كمكي در اين راستا به بخش خصوصي كند.

از سويي كاهش درآمد نفتي به معني كاهش سر ريز شدن ارز خارجي به ايران است. اين امر و بي‌ثباتي نظام ارزي در ايران، منجر به فشار دوچندان بر تجارت بخش غير نفتي ايران مي‌شود.

ايران و مشتريان آسيايي

تقريباًاكنون همه نفت ايران به سمت چين، ژاپن، كره جنوبي و هند صادر مي‌شود؛ مشترياني كه تا سال 2013 براي كاهش واردات از ايران از تحريم مستثني شده‌اند.

هم‌اكنون ايران وابستگي شديدي به چين دارد، زيرا تقريباً نيمي از نفت صادراتي اين كشور به چين مي‌رود. اين يك موقعيت خطرناك براي ايران است، زيرا خريد نفت ايران از سوي چين در دست دو شركت دولتي در چين است؛ هرچند چين در شوراي امنيت رأي به مخالفت با تحريم ايران داد، به‌‌ همان اندازه از اهميت روابطش با آمريكا باخبر است. چين در يازده ماهه سال 2012 ميزان 23 درصد خريد نفت خود از ايران را كاهش داده است.

هند، ژاپن و كره حتي از چين نيز روابط نزديك‌تري با آمريكا دارند و گويا به تدريج خريد نفت خود از ايران را به ميزان بيشتري كاهش دهند. هند ميزان خريدنفت از ايران را 17 درصد كاهش داده و گزارش‌ها حاكي از آن است كه در سال 2013 بين 10 تا 15 درصد ديگر كاهش واردات از ايران خواهد داشت.

بزرگترينپالايشگاه ژاپن جي ايكس نيپون، نيز پيشنهاد كاهش 15 درصدي واردات نفت از ايران را در سال 2013 داده است. در كره نيز گزارش‌هاي پالايشگاه‌ها حاكي ازاحتمال كاهش واردات 20 درصدي از ايران تا شش ماهه نخست سال 2013 است.

فضاي مانور

ايراناما تجربه خوبي در دور زدن تحريم‌ها دارد كه از مسيرهاي اعمالي ايران در اين راه، بارگيري و تخليه در بنادر دوردست و خارج از منطقه، امتزاج نفت خودبا نفت ديگر كشور‌ها و همچنين انتقال كشتي به كشتي نفت است. همچنين ايران به خريداران بزرگ نفت خود پيشنهادهاي مناسبي مي‌‌دهد؛ براي نمونه، به پاكستان پيشنهاد خريد صد هزار بشكه‌اي با مدت پرداخت بلند مدت را داده است.ايران همچنين به لحاظ ديپلماتيك بسيار فعال است. اما مشكل ايران در اينجاست كه همه كشور‌ها به رغم نيازشان به نفت، به بازار آمريكا و تجارت مبتني بر دلار نيز احتياج بسياري دارند.

در پايان، گزارش واحد اطلاعات اقتصادي اكونوميست، اشاره‌اي نيز به مذاكرات هسته‌اي و صداي مذاكرات مستقيم با آمريكا نيز داشته و آورده است: اما چه ايران بخواهد با آمريكا يا هر گروه بزرگ‌تري وارد مذاكره شود، هر گونه پيشرفتي در اين مذاكرات بسته به خواست طرف ديگر نيز هست؛ در حالي كه اكنون گويا آمريكا هيچتمايلي به ادامه برنامه هسته‌اي ايران ندارد.

منبع : تابناك