پياده روي بهتر از توپولف
با ادامه دار شدن داستان خروج توپولف‌ها از ناوگان هوايي كشور و اصرار مقامات دولتي بر تسريع در تحقق اين امر، مردم تمايلي براي سوار شدن بر هواپيماي توپولف از خود نشان نمي‌دهند به نحوي كه اين هواپيما تا آخرين دقايق مجاز براي خريد بليت، جاي خالي براي سوار شدن مسافران دارد.
شايد به جرأت بتوان گفت از 24 تيرماه سال 1388 ترس پنهان مردم از هواپيماهاي شرقي ناوگان هوايي كشور در ظاهر نيز نمايان شد و توجه به غربي يا شرقي بودن هواپيماهاي موجود در اين ناوگان هوايي شكل تازه‌اي به خود گرفت.
سانحه تأسف‌بار سقوط يك فروند توپولف 154 مسير تهران - ايروان و كشته شدن تمامي 168 مسافر آن پرواز در اين روز، استقبال از پرواز با هواپيماهاي شرقي و در رأس آن هواپيماي توپولف 154 را به شدت در بين مردم ايران كاهش داد و به دنبال آن بروز سانحه سقوط ناگهاني توپولف ويژه حامل "ليخ كاچينسي " رئيس جمهور لهستان، در نزديكي فرودگاه شهر "سمولينسك " در غرب روسيه در 21 فروردين‌ماه 1389، تا حدي مسئولان صنعت حمل و نقل هوايي ايران را قانع كرد كه براي زمين‌گير كردن اين هواپيماهاي از رده خارج، پرمصرف، پرسر و صدا و شايد غير‌ايمن چاره‌اي بيانديشند.
وزير راه و ترابري كه تا پيش از اين دليل بروز سوانح را در ناوگان هوايي ايران و بخصوص هواپيماهاي شرقي و در رأس آنها توپولف، اغلب "اشتباه عامل انساني " ياد مي‌كرد، اين بار در موضع‌گيري متفاوت اعلام كرد كه توپولف‌ها تا پايان سال 1389 از ناوگان هوايي ايران خارج مي‌شوند.
البته كماكان مسئولان صنعت حمل ونقل هوايي كشور معتقد هستند توپولوف‌ها موتور بسيار قوي دارند و تنها تفاوت هواپيماي شرقي و غربي در طراحي آنها، راحتي صندلي‌ها و فضاي داخلي و زيبايي هواپيما است؛ مادامي كه هر نوع از هواپيماها بتواند استانداردهاي ايمني را كسب كند مي‌تواند در آسمان ايران پرواز كند.
به گزارش فارس اين جمله زماني مصداق دارد كه توپولف‌هاي موجود ناوگان داراي متوسط سن پاييني باشند، در حال حاضر متوسط سن توپولف‌ها در ايران بيش از 20 سال است، قطعاً تفاوت اينگونه هواپيماهاي فرسوده با هواپيماهاي نوين غربي، چيزي فراتر از طراحي آنها، راحتي صندلي‌ها و فضاي داخلي و زيبايي هواپيما است.
عدم استقبال از پرواز با توپولف به امر عادي تبديل شده است
اين گزارش مي افزايد پس از بروز سانحه دلخراش سقوط توپولف كاسپين در حوالي قزوين و كاهش محبوبيت اين نوع هواپيماي شرقي، مسافران حمل و نقل هوايي، اغلب به قول خودشان ترجيح مي‌دادند مسيري يك‌هزار كيلومتري را پياده طي كنند تا اينكه با دلهره و اضطراب بر آنچه "ارابه مرگ " مي‌ناميدند، سوار شوند.
روز‌هاي پس از سقوط توپولف كاسپين، روز‌هاي تنهايي همنوعان اين هواپيماي نه چندان محبوب شرقي و عدم استقبال از پرواز با آن بود؛ اخبار و شنيده‌ها حكايت از انجام پروازهاي خالي توپولف‌ها، كنسل شدن پروازهاي چارتري با توپولف از سوي مسافران و خالي بودن صندلي‌هاي اين نوع هواپيما داشت كه اين عدم استقبال از پرواز با توپولف از آن تاريخ، به موردي طبيعي براي آژانس‌هاي فروش بليت هواپيما و مسافران تبديل شده است.
اغلب مسافران از نام "توپولف " استقبال نمي‌كنند
براي تأييد اين ادعا مي‌توان به آژانس‌هاي فروش بليت هواپيما در سطح شهر مراجعه كرد و از آنها در مورد ميزان استقبال مردم از پرواز با توپولف ها جويا شد.
براي گرفتن بليت هواپيما مسير تهران - شيراز براي تعطيلات پايان هفته جاري، راهي يكي از دفاتر فروش بليت هواپيما در خيابان استاد نجات اللهي ميشوم؛ پس از ورود، به سراغ واحد پروازهاي داخلي مي‌روم و از مسئول فروش ساعات پرواز در مسير مذكور را براي روز‌هاي پانزدهم و يا شانزدهم تيرماه جويا ميشوم.
فروشنده: براي پانزدهم تيرماه همه پروازهايمان تكميل است، تنها ساعت 17:30 جا مي‌دهد.
فارس: مي‌توانم نام هواپيما را سؤال كنم؟
فروشنده: توپولف
فارس: امكان دارد ساعات پروازهاي ديگر كه به قول خودتان امروز جا نمي‌دهد را با نوع هواپيما ذكر كنيد؟
فروشنده: 10:30 صبح ايرباس هست جا نمي دهد، ايرباس 19:30 جا نمي‌دهد و 23:50 هم ايرباس هست، آن هم جا نمي‌دهد.
فارس: خالي بودن صندلي‌هاي توپولف به دليل ساعت نامناسب پرواز اين هواپيما است يا دلايل ديگري دارد؟
فروشنده: نه، اغلب مسافران تمايل ندارند با توپولف پرواز كنند؛ نمي‌دانم شايد مي ترسند! ولي بالأخره بعضي از مسافران هم اگر آن روز پروازهاي ديگر جا ندهد و عجله داشته باشند، به اجبار با توپولف سفر مي‌كنند ولي بيشتر مسافران از اين نام وحشت دارند و تا مي‌گوييم هواپيما توپولف هست با بيان جملات تعجب‌انگيزي ترجيح مي‌دهند ساعت و يا حتي روز سفر خود را تغيير دهند.
فارس: براي روز شانزدهم تيرماه كدام يك از پروازها جا مي‌دهد؟
فروشنده: هيچ يك ازپروازها به غير از ايران ايرتور صندلي خالي ندارد!
از آنجا كه مي‌دانستم بيشتر توپولف‌هاي فعال موجود در كشور متعلق به شركت ايران‌ايرتور است، گفتم: پس باز فقط توپولف جا مي‌دهد! اين مورد در مسيرهاي ديگر هم مصداق دارد؟
فروشنده: در اغلب مسيرهاي داخلي با همين مشكل مواجه هستيم؛ اغلب صندلي‌هاي هواپيماهي شرقي و توپولف‌ها دقيقه 90 تكميل مي‌شود و گاهي تكميل نشده هواپيما مجبور است پرواز كند در حالي كه در ايرباس‌ها و بوئينگ‌ها با اين مشكل مواجه نيستيم و با وجود تعداد دوبرابري صندلي پرواز در برخي ايرباس‌ها نسبت به توپولف‌ها، مسافران اين پروازها اغلب تكميل هستند.
توپولف يك پاي سوانح هوايي است
تشكر مي‌كنم و به سراغ ديگر دفاتر فروش بليت هواپيما در اين خيابان مي‌روم، اغلب فروشندگان اين آژانس‌ها نيز به اتفاق از عدم استقبال مردم از پرواز با هواپيماهاي روسي و بخصوص توپولف صحبت مي‌كنند.
با مشاهده اين وضعيت از مسافرت هوايي منصرف شده و تصميم گرفتم از ناوگان حمل و نقل عمومي جاده‌اي براي سفر استفاده كنم چون به قول معروف "دير رسيدن بهتر از هرگز نرسيدن است ".
با وجود آنكه تعداد تلفات حمل و نقل جاده‌اي نيز سالانه نزديك به 22 هزار نفر و معادل سقوط 140 توپولف در سال است، اما ناوگان حمل و نقل عمومي جاده‌اي نقش ناچيزي دربروز تصادفات رانندگي دارد در صورتي كه توپولف به اعتقاد برخي مسافران و حتي كارشناسان يك پاي سوانح هوايي است.
بايد پذيرفت كه استقبال از پرواز با هواپيماهاي شرقي و در رأس آنها توپولف در ميان مردم كشور كاهش يافته است و با توجه به اطلاع‌رساني اصولي و دقيق رسانه‌ها و هشدار در مورد ضريب ايمني پايين اين نوع هواپيماها، لازم است شركت‌هاي هواپيمايي دولتي و خصوصي با همكاري وزارت راه و ترابري و سازمان هواپيمايي كشوري اقدام به خروج بي‌‌وقفه اين هواپيماهاي فرسوده از ناوگان و در قبال آن خريد و ورود هواپيماهاي نوين‌تر كنند.
توپولف چيست و از كجا آمده است؟
هواپيماهاي توپولف بر دو نوع TU154 و TU204 هستند كه توليد تعداد مدل 204 آن در دنيا كمتر از 10 مورد است.
توپولف 154 مدل توسعه يافته‌اي از هواپيماهاي توپولف 104 (Tu - 104)، آنتونف 10 (An – 10) و ايلوشين 18 (ll-18) است.
اولين پرواز توپولف 154 در چهارم اكتبر 1968 انجام شد و اولين محصول آزمايشي آن در سال 1971 براي شركت ايرفلوت (Aeroflot) ساخته و در فبريه 1972 سرويس‌دهي آن به صورت رسمي به شركت‌هاي هواپيمايي آغاز شد.
از سال 1971 تا سال 2010 ميلادي، بيش از 30 فروند هواپيماي توپولوف در جهان سقوط كرده است.
آمار سوانح توپولف 154 در ايران
بنابراين گزارش تا اين لحظه آخرين سانحه توپولف در ايران، در تاريخ پنجم بهمن‌ماه 1388 (25 ژانويه 2010 ) رخ داده است كه طي اين حادثه يك فروند هواپيماي توپولوف 154 با 157 مسافر و 13 خدمه متعلق به شركت هواپيمايي تابان هنگام فرود در فرودگاه شهيد هاشمي‌نژاد مشهد دچار آتش‌سوزي شد كه در اين سانحه تنها 42 نفر مصدوم شدند.
از ديگر شاهكارهاي توپولف مي‌توان به سقوط اين هواپيما به دلايل كماكان نا‌مشخص در روز چهارشنبه 24 تيرماه 1388 اشاره كرد.
در اين تاريخ نيز يك فروند هواپيماي مسافربري از نوع توپولف 154 متعلق به شركت هواپيمايي كاسپين به شماره پرواز 7908 كه عازم ارمنستان بود، دقايقي پس از بلند شدن از فرودگاه امام خميني (ره) در 12 كيلومتري جنوب قزوين بين منطقه فارسيان و جنت آباد در بخش مركزي قزوين، سقوط كرد كه تمامي 168 سرنشين (مسافر و خدمه) اين هواپيما جان باختند.
همچنين روز دهم شهريور 1385 (اول سپتامبر 2006) سقوط هواپيماي توپولف 154 شركت ايران ايرتور مسير بندر عباس - مشهد در فرودگاه مشهد، 28 نفر كشته و 50 نفر زخمي بر جاي گذاشت.
قبل از آن در 23 بهمن‌ماه 1380 (12 فوريه 2002) هواپيماي توپولف 154 شركت ايران ايرتور در نزديكي خرم‌آباد با كوه برخورد كرد و 119 نفر مسافر آن كشته شدند.
19 بهمن‌ماه 1371 ( هشتم فوريه 1993) نيز هواپيماي توپولف 154 شركت ايران ايرتور با يك هواپيماي سوخو 24 در نزديكي تهران برخورد كرد كه در اين حادثه نيز 134 نفر كشته شدند.
ساير سوانح توپولف در دنيا
بنابراين گزارش در 21 فروردين‌ماه 1389 (10 آوريل 2010) توپولف ويژه حامل "ليخ كاچينسي " رئيس جمهور لهستان، در نزديكي فرودگاه شهر "سمولينسك " در غرب روسيه سقوط كرد و تمامي مسافران آن جان باختند.
قبل از آن در سال 2006 ميلادي يك هواپيماي مسافربري توپولف با 170 مسافر در شرق اوكراين سقوط كرد.
در حادثه‌اي ديگر در تابستان سال 2002 ميلادي، 71 مسافر كه بيشتر آنها كودك بودند، كشته شدند؛ توپولف حامل اين كودكان در مسير حركت از روسيه به سمت اسپانيا در آسمان جنوب آلمان، با يك هواپيماي باري بوئينگ 757 برخورد كرد.
در سال 2001 ميلادي هم دست كم دو حادثه براي هواپيماهاي توپولف رخ داد؛ روز چهارم اكتبر سال 2001 ميلادي، هواپيماي متعلق به خطوط هوايي "سيبر " روسيه كه از تل آويو به سمت نووسبرسك سيبري در حركت بود، در ميانه راه منفجر شد و تمام 78 مسافر و خدمه آن كشته شدند.
روز سوم ژوئيه هم يك توپولف 154 در مسير حركت از اكاترينبورگ به سمت بندر ولاديوستوك روسيه، در نزديكي شهر اركوتسك در كوه‌هاي اورال سقوط كرد كه موجب مرگ 133 مسافر و 10 نفر خدمه آن شد.
هم‌اكنون تعداد هواپيماهاي ناوگان هوايي كشور 200 فروند و تعداد هواپيماي توپولف اين ناوگان هوايي حدود 30 فروند است؛ همچنين در حال حاضر متوسط عمر توپولف‌هاي موجود ناوگان هوايي ايران بالاي 20 سال است
نخجواني: بي‌رغبتي مسافران به پرواز با توپولف ما را مكلف به زمين‌گيري اين هواپيما كرد
بنابراين گزارش رئيس سازمان هواپيمايي كشوري در تاريخ 21 خردادماه سال جاري راجع به سرنوشت پرونده توپولوف 154 در ايران، تصريح كرد: سازمان هواپيمايي كشوري خود را مكلف مي‌داند كه در جهت اجراي سليقه مسافران هوايي رفتار كند.
به گفته رضا نخجواني بنا بر تصميم وزير راه و ترابري و نوعي بي‌رغبتي مسافران براي پرواز با توپولوف، فعاليت‌هايي در اين زمينه صورت گرفت كه قبل از سال 1389 اين بخشنامه به شركت‌هاي داخلي ابلاغ شد.
معاون وزير راه و ترابري در خصوص اجراي زمان اين طرح، گفته بود: در اين‌باره عدم ايجاد تعهد بازرگاني براي ناوگان توپولوف و از سوي ديگر پاسخگويي به نياز طبيعي افزايش تقاضاي مسافران با پرواز غيرتوپولوف مد نظر است كه در مجموع اگر تدابير مذكور عملياتي شود مي‌توان اظهار داشت كه تا پايان سال جاري پرواز توپولوف 154 بسته خواهد شد.
معاون وزير راه و ترابري در مورد عكس‌العمل و استقبال ايرلاين‌ها در مورد خروج توپولف از ناوگان هوايي كشور، گفته است: در اين راستا ايرلاين‌ها علاوه بر افزايش مساعدت مالي دولت، خواستار تنظيم قيمت بليت هستند تا بتوانند با گردش مالي بالاتري نسبت به جايگزيني ناوگان توپولوف اقدام كنند.
به گزارش فارس قطعأ اعلام نوع و مدل هواپيماهاي جايگزين توپولف و زمان وارد شدن آنها به كشور به دليل برخي مسائل بازرگاني خريد هواپيما در ايران، تا زمان ورود كامل اين هواپيماها به كشور صورت نمي‌گيرد.
ضرورت اختصاص اعتبارات بيشتر به توسعه حمل و نقل هوايي
هم‌اكنون تعداد هواپيماهاي ناوگان هوايي كشور 200 فروند و تعداد هواپيماي توپولف اين ناوگان هوايي حدود 30 فروند است؛ همچنين در حال حاضر متوسط عمر توپولف‌هاي موجود ناوگان هوايي ايران بالاي 20 سال است.
بنا به گفته رييس سازمان هواپيمايي كشوري نزديك به 60 فروند از هواپيماهاي ناوگان هوايي كشور به دليل فرسودگي يا عدم توانايي اورهال (تعميرات اساسي) از سوي شركت‌هاي هواپيمايي زمين‌گير هستند.
البته اين امر نيز در ميان همگان پذيرفته شده كه تحريم هاي خصمانه و غيرقانوني آمريكا ناوگان هوايي ايران را تحت تأثر قرار داده است اما به عقيده بسياري از متخصصان حمل و نقل هوايي و كارشناسان بازرگاني اين صنعت، خريد و ورود هواپيما به طرق مختلف امكان‌پذير و تنها نيازمند تخصيص هزينه بيشتر در اين‌باره است كه البته اگر اين هزينه بيشتر به افزايش ايمني حمل و نقل هوايي كشور و آرامش خاطر مسافران هواپيما درايران بيانجامد، بسيار باارزش است.
به گزارش فارس اختصاص بودجه بيشتر به توسعه حمل و نقل هوايي در راستاي متحول شدن اين صنعت استراتژيك در ايران از سوي دولت و همكاري مجلس شوراي اسلامي در اين راستا و به دنبال آن ورود هواپيماهي نوين به كشور، ضربه محكمي بر سياست‌هاي خصمانه ايالات متحده آمريكا عليه دولت جمهوري اسلامي ايران خواهد بود و اثبات خواهد كرد كه با صدور قطعنامه‌هاي بي‌اساس، نه تنها موجب افزايش فشار تحريم بر ايران نمي‌شود بلكه زمينه‌ساز خودكفايي، پيشرفت دو چندان و دست‌يابي به فن آوري‌هاي نوين از سوي متخخصان ايراني خواهد شد.
منبع:فارس
تنظيم:س.آقازاده