صفحه ها
دسته
فیدها
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 857871
تعداد نوشته ها : 839
تعداد نظرات : 3
Rss
طراح قالب
GraphistThem222
چشم انداز آينده اقتصاد جهان، نشانگر افزايش قابل توجه تقاضاي انرژي و نقش مسلط نفت و گاز درمجموعه آن است. پيش بيني هاي به عمل آمده نشان ميدهد كه تقاضاي نفت طي 20 سال آينده، بيش از 2 برابر 20 سال گذشته افزايش پيدا خواهدكرد و گاز طبيعي به عنوان سوخت منتخب قرن حاضر از بيشترين رشد درمجموعه اقلام سبد انرژي برخوردار خواهد شد.
در اين بين ايران با دارا بودن بيش از 151ميليارد بشكه ذخاير نفتي قابل استحصال و33 تريليون مترمكعب ذخاير گازي، از نظر مجموع ذخاير هيدروكربوري جايگاه ممتازي را در بين ديگر كشورهاي جهان به خود اختصاص داده است.
به دليل همين موقعيت خاص ايران در عرصه بين الملل، اجراي الگوي مناسب توسعه اقتصادي كشور بر مبناي نفت از مدتي قبل آغاز شده است و تا به جايي پيش رفته كه هم اكنون بحث تدوين استراتژي انرژي به يكي از اولويت هاي وزارت نفت تبديل شده است.
تمركز فعاليت هاي اجرايي دولت در ميدان هاي نفتي و گازي در حالي صورت مي گيرد كه برخي از آنها با كشورهاي همسايه همچون عراق، كويت، عربستان، قطر، امارات و عمان مشترك است.
به عنوان مثال ميدان گازي فوق عظيم پارس جنوبي با كشور قطر مشترك است؛ اين ميدان بزرگ ترين و مهمترين ميدان مشترك ايران با كشورهاي همسايه محسوب مي شود.
همچنين ميدان گازي آرش با كويت و ميادين نفتي اسفنديار، فروزان، فرزاد (A) و فرزاد (B) با كشور عربستان سعودي مشترك هستند.
ميادين نفتي بلال و رشادت بسيار نزديك به خط مرزي قطر هستند؛ مخازن سلمان و نصرت نيز از مخازن مشترك ايران با امارات محسوب مي شوند.
به دليل همين اهميت ها بود كه با آغاز به كار دولت دهم، توسعه ميادين مشترك نفتي و گازي نه تنها اولويت دارترين برنامه هاي توسعه اي صنعت نفت در برنامه پنجم توسعه شناخته شد، بلكه در صدر برنامه هاي توسعه اي سال جاري شركت ملي نفت ايران نيز قرار گرفت؛ به طوري كه در حال حاضر توسعه تمام ميدان هاي مشترك و تعيين تكليف آنها به سرعت در دست انجام است.
همچنين براي تسريع در توسعه اين نوع ميادين در برنامه پنجم توسعه معادل 72 ميليارد دلار به توسعه اين ميدان ها اختصاص يافته است كه به اين منظور سالانه به حداقل 20ميليارد دلار سرمايه گذاري در بخش بالادستي صنعت نفت نياز خواهد بود.
از اين رقم 13 ميليارد دلار در ميادين نفتي و 57 ميليارد دلار در ميادين گازي و همچنين 5/1ميليارد دلار در ميادين اكتشافي )ساختارهاي مرزي اختصاص داده مي شود.
در عين حال توليد تمامي ميادين مشترك نفتي تا پايان برنامه پنجم 125 درصد و ميادين گازي200 درصد افزايش خواهد يافت. بدين منظور برنامه هاي توسعه آنها تدوين و قراردادهاي مربوط به آن نيز منعقد شده است. براي مثال توليد ميدان گازي پارس جنوبي به روزانه 800 ميليون متر مكعب خواهد رسيد.
تمركز 40 درصد از فعاليت هاي اكتشافي در مناطق مشترك
با توجه به اهميت اكتشاف در بالندگي صنعت نفت، برنامه ريزي براي تمركز 40 درصد از فعاليت هاي اكتشافي شركت ملي نفت ايران در مناطق مرزي و مشترك انجام شده و تمام مسائل مربوط به ميادين مشترك، خارج از سيستم متداول اداري و با قيد فوريت انجام و پيگيري مي شوند.
فعاليت هاي اكتشافي در نواحي مشترك غرب، خليج فارس و شمال شرق كشور شامل مطالعات و عمليات زمين شناسي، لرزه نگاري 2 بعدي و 3 بعدي، ثقل سنجي، مغناطيس سنجي، جاده و سلرسازي، حفاري و نهايتا تهيه مدل هاي استاتيك و ديناميك و براوردهاي حجمي ميادين با سرعت در حال انجام است.
مديريت اكتشاف، پهنه كشور را به 96 بلوك اكتشافي تقسيم كرده كه تاكنون قرارداد 15 بلوك منعقد شده است و با جديت نيز پيگيري مي شود. كشف ميادين بند كرخه، آذر، فرزاد B و بينالود ماحصل همين فعاليت هاي اكتشافي است.
در اين ميان نگاهي به عملكرد فرآيند اكتشاف نفت در كشورمان از اكتشاف 4 ميدان گازي با حجم ذخاير 636 ميليارد مترمكعب گاز و 213 ميليون بشكه ميعانات گازي طي سال گذشته حكايت مي كند. در عين حال ارزش اقتصادي اين ميادين كه در حدود 178.8 ميليارد دلار تخمين زده شده است، فصلي نو در صنايع نفت و گاز كشورمان را نويد مي دهد.
اكتشاف يك ميدان گازي در شرق عسلويه موسوم به ميدان گازي "مدار" با حجم ذخاير گازي 495 ميليارد مترمكعب، دستاورد ديگري براي مديريت اكتشاف شركت ملي نفت ايران به شمار مي رود.
كشف اين ميدان در كمتر از 5 ماه اول سال جاري محقق شده است، از آن جهت حائز اهميت است كه حجم گاز درجاي آن معادل 2 فاز پارس جنوبي است و علاوه بر آن نزديك به 80 درصد از ذخاير گازي آن نيز قابل استحصال است.
حجم ذخاير ميعانات گازي اين ميدان بالغ بر 1573 ميليون بشكه تخمين زده شده است و با احتساب نفت بشكه اي 80 دلار و گاز 20 سنت در هر متر مكعب، ارزش اين ميدان افزون بر 133 ميليارد دلار برآورد مي شود.
طي برنامه پنجساله چهارم توسعه، سالانه 6 دكل به امر اكتشاف اختصاص مي يافت كه با تمهيدات انديشيده شده، طي برنامه پنجم توسعه 8 دكل در سال به فعاليت اكتشافي خواهند پرداخت و حدود 40 درصد از فعاليت هاي اكتشافي در مناطق مرزي و مشترك متمركز خواهد شد.
اين در حالي است كه شركت ملي نفت ايران در حال حاضر طرح هاي توسعه اي فراواني از جمله 14 طرح اكتشاف وتوسعه، توسعه 30 ميدان نفتي خشكي و دريايي، توسعه 11 ميدان گازي خشكي و دريايي و توسعه 9 سازند گازي را در دستور كار دارد. همچنين پروژه جمع آوري گازهاي همراه، پروژه هاي احداث كارخانجات گاز و گاز مايع و طرح ها و پروژه هاي مرتبط با بهبود و افزايش ضريب بازيافت از ديگر پروژه هاي مهمي است كه مد نظر شركت ملي نفت ايران است.
تمركز شركت نفت بر جذب سرمايه گذاري
ارزش توليد نفت و گاز ايران تنها در سال گذشته بالغ بر ۲۱۷ميليارد دلار بوده است و پيش بيني مي شود در صورت جذب منابع مالي، ارزش توليدات نفت، گاز و ميعانات گازي ايران به ۳۵۰ميليارد دلار تا پايان برنامه پنجم توسعه افزايش يابد.
علاوه بر آن در صورت تحقق برنامه هاي سرمايه گذاري و جذب منابع مالي مورد نظر، ظرفيت توليد نفت خام، گاز طبيعي و ميعانات گازي ايران تا سال ۱۳۹۴افزايش قابل توجه اي مي يابد. بر اين اساس براي دستيابي به متوسط توليد روزانه ۴٫۴ميليون بشكه نفت خام، يك ميليارد و ۴۷۰ميليون متر مكعب گاز طبيعي و يك ميليون و ۲۰۰هزار بشكه ميعانات گازي تا پايان برنامه پنجم توسعه هدف گذاري شده است.
اقدامات صورت گرفته از سوي شركت ملي نفت ايران در جذب منابع مالي ريالي و ارزي به شيوه هاي مختلف در سال گذشته و در راس آن ها انتشار اوراق مشاركت براي اولين بار در گستره صنعت نفت، كه باعث جذب بخش قابل ملاحظه اي از سرمايه هاي سرگردان در بدنه صنعت نفت شد، از مهم ترين دستاوردهاي شركت ملي نفت ايران در اين خصوص به شمار مي رود.
در همين راستا كسب مقام اول در جذب سرمايه خارجي در سطح كشور توسط شركت ملي نفت ايران محقق شده است.
اين شركت همچنين توانسته با جذب 17.6 ميليارد دلار سرمايه در سال گذشته، حدود 73 درصد از مجموع سرمايه گذاري هاي انجام شده در صنعت نفت را به خود اختصاص دهد و هم اكنون نيز برنامه ريزي براي تخصيص بيش از 50 درصد از منابع مالي صنعت نفت در شركت ملي نفت ايران صورت گرفته است.
در عين حال از ميان 500 ميليارد دلار سرمايه مورد نياز صنعت نفت در افق 1404، سهم بخش بالا دستي صنعت نفت در برنامه پنجم توسعه چيزي در حدود 125 ميليارد دلار پيش بيني شده است كه قرار است از اين ميزان 50 ميليارد دلار از محل منابع داخلي و 75 ميليارد دلار نيز از محل منابع خارجي تامين شود.
از سوي ديگر قرار است بسياري از پروژه هاي نفتي و گازي از طريق راه اندازي صندوق هاي انرژي تامين اعتبار شوند. در همين راستا بانك هاي ملت و ملي با مشاركت شركت هاي داخلي نسبت به راه اندازي انرژي فاندها اقدام كرده اند.
انتشار اوراق مشاركت ريالي در سال 1389 به ميزان 3 هزار ميليارد تومان تنها براي بخش بالادستي نمونه اي از اين اقدامات است كه قطعا در بودجه سال 90 نيز تداوم خواهد داشت.
بنابر پيش بيني صورت گرفته در سال جاري بيش از 40 ميليارد دلار طرح و پروژه در طول سال جهاد اقتصادي در وزارت نفت اجرايي خواهد شد. حفظ ظرفيت و افزايش توليد نفت وگاز، اجراي طرح‌هاي توسعه موجود براساس برنامه‌هاي از قبل تعيين شده وزارت نفت و افزايش توليد گاز به 700 ميليون متر مكعب در روز از برنامه‌هاي مهم سال 90 در وزارت نفت خواهد بود.
علاوه بر آن توسعه 45 ميدان نفتي وگازي در دستور كار برنامه پنجم قرار دارد كه الزامات اجرايي اين طرح‌ها نقدينگي مستمر منابع مالي در كشور است؛ به اين منظور از تمام امكانات موجود در كشور از جمله توان متخصصان داخلي، ايجاد فرآيند كارهاي پيمانكاران به شكل كنسرسيوم و همچنين ازكالا و تجهيزات ساخت داخل بهره‌برداري خواهد شد.
در همين راستا بسته هاي سرمايه گذاري براي توسعه ميادين كوچك و ميادين مستقل نفت و گاز در شركت ملي نفت ايران تدوين شده و طي آن از تمامي شركت هاي خصوصي كه تمايل به سرمايه گذاري در بخش بالادستي صنعت نفت دارند، دعوت شده تا به صورت مستقل يا در قالب كنسرسيوم در اين طرح ملي شركت كنند.
گستردگي پروژه هاي نفت و گاز به حدي است كه اعتبارات تخصيص يافته، به نحو موثري در كوتاهترين زمان ممكن جذب مي شود و علاوه بر آن روند جذب سرمايه در سال هاي اخير با شتاب بيشتري در حال انجام است.
جذب 8.5 ميليارد دلار سرمايه در 4 ماهه اول سال جاري تاييدي است بر اين مدعا.
در عين حال رقم جذب سرمايه در سال گذشته در بخش بالادستي صنعت نفت نيز بالغ بر 18 ميليارد دلار بوده است كه اين رقم به تنهايي بيش از 90 درصد از متوسط رقم جذب سرمايه در سالهاي 86 تا 88 بيشتر بوده است.
با اين وجود پيش بيني مي شود كه با اجراي برنامه هاي جذب سرمايه گذار، اين رقم تا پايان امسال نيز از اين عدد فراتر رود.
سرمايه گذاري 54 ميليارد دلاري در پارس جنوبي
در سال 1389 و تا پايان اسفند ماه اين سال حدود 10.7 ميليارد دلار براي توسعه 14 فازباقي مانده پارس جنوبي جذب سرمايه شده است و تا پايان سال 1393 كه هر 14 فاز به بهره برداري كامل خواهد رسيد، به حدود 60 ميليارد دلار اعتبار نياز است.
در سال 1388 حدود 6.3 ميليارد دلار سرمايه براي توسعه فازهاي پارس جنوبي جذب شده است كه اين رقم در مقايسه با ميزان سرمايه جذب شده در سال 1389، نشان دهنده سرعت پيشرفت فازهاي پارس جنوبي توسط نيروهاي داخلي است.
روند جذب سرمايه گذاري در ميدان مشترك پارس جنوبي در حالي صورت مي گيرد كه ارزش ميدان گازي پارس جنوبي 2/1 برابر كل درامد صنعت نفت ايران در 100 سال گذشته است.
در واقع اگر امروز به طور متوسط بهاي هر بشكه نفت فروخته شده طي 100 سال گذشته را 50 دلار در نظر بگيريم، با توجه به حجم فروش نفت ايران طي اين دوران، مي توان گفت كه با ارقام امروزي حدود 3600 ميليارد دلار از صنعت نفت درآمد بدست آمده است و اين رقم در قياس با مقدار ارزش توليدات قابل استحصال از ميدان گازي پارس جنوبي كه پس از راه اندازي تمامي فازهاي آن به دست خواهد آمد، گوياي اين واقعيت است كه ارزش توليدات قابل استحصال از ميدان گازي پارس جنوبي، 2/1 برابر درآمد نفت در صد سال گذشته است.
تزريق 250 ميليون متر مكعب گاز به ميادين نفتي
بر اساس هدف گذاري اوليه براي تزريق گاز به ميادين نفتي رقمي حدود 250 ميليون متر مكعب در روز در نظر گرفته شده است كه البته اين حجم افزايش خواهد يافت.
در مجموع شركت ملي نفت ايران طي يك سال اخير موفق به افزايش حجم تزريق گاز شده است. در اين مدت تزريق گاز به صورت امتزاجي به يكي از ميادين نفتي كشور به نام دارخوين آغاز شد. همچنين از فازهاي 6، 7 و 8پارس جنوبي به ميدان آغاجاري گاز تزريق شد.
هم اكنون روزانه حدود 20 ميليون متر مكعب گاز به ميدان آغاجاري تزريق مي شود كه در آينده و با رسيدن به هدفگذاري انجام شده به 56 ميليون متر مكعب خواهد رسيد.
براساس برنامه تزريق گاز به اين ميدان، حجم ذخاير ميدان آغاجاري حدود 5 ميليارد بشكه به ذخاير قبلي اضافه مي شود.
شركت ملي نفت ايران تزريق گاز را با هدف حفظ يا افزايش توان مخازن، جلوگيري از كاهش فشار و هرز رفت نفت، بالا آمدن سطح تماس آب و نفت و نهايتاً افزايش ضريب بازيافت و استفاده بهينه از مخازن، طبق برنامه پنج ساله پنجم توسعه كشور برنامه ريزي كرده است؛ با اين وجود حجم گاز تزريقي بر اساس نرخ توليد، خصوصيات سنگ و سيال مخزن و حجم ذخيره قابل استحصال اوليه و ثانويه متغير است.
طبق برنامه در مجموع 34 پروژه تزريق گاز در مناطق نفت خيز به اجرا در مي آيد كه 18 پروژه مربوط به مناطق نفت خيز جنوب، هفت پروژه مربوط به مناطق مركزي و بقيه مربوط به ساير مناطق است.
همچنين طرح توسعه فازهاي 6،7، 8 و احداث خطوط لوله سراسري پنجم و ششم براي تزريق گاز به ميادين نفتي در نظر گرفته شده است.
دو طرح تزريق آب هم براي ميادين رسالت و رشادت به اجرا در خواهد آمد.
كارنامه شركت ملي نفت ايران در دولت دهم
شركت ملي نفت ايران در راستاي تحقق برنامه هاي خود در سال جاري، اقدامات گسترده اي را در جهت اكتشاف، افزايش توليد، صيانت از منابع نفت و گاز، صادرات و امور فرامرزي، پژوهش و تامين اعتبار در گستره 44 شركت و مديريت زير مجموعه خود انجام داده است كه از آن ميان مي توان به افتتاح مخزن يك ميليون بشكه‌اي در جزيره خارگ (تير 1390)، افتتاح واحد نمك زدايي كرنج /پارسي (خرداد 1390)، افتتاح شناور كاسپين 3 ( ارديبهشت 90)، افتتاح فاز دوم ميدان نفتي دارخوين (بهمن 1389) و بهره برداري از تاسيسات منطقه قشم و ميدان مشترك هنگام (شهريور 1389) نام برد.
در اين ميان شركت ملي مناطق نفتخيز جنوب تا پايان 10 ماهه اول سال گذشته 40 پروژه مربوط به حفظ و افزايش توان توليد، تزريق گاز در ميادين خشكي به منظور افزايش بهره وري از چاه ها و پشتيباني توليد را عملياتي كرده است.
اين شركت همچنين 8 پروژه عام المنفعه را كه رهاورد سفرهاي استاني هيات دولت به جنوب كشور بوده، به مرحله اجرا رسانده است.
شركت نفت مناطق مركزي ايران نيز در همين مدت دستاوردهايي نظير تعمير، ترميم و راه‌اندازي چاه‌هاي موجود و حفاري چاه‌هاي جديد و همچنين مهار فوران و آتش‌سوزي چاه شماره24 نفت‌شهر و تكميل و راه‌اندازي آن در تاريخ 15/04/89 را در كارنامه خود ثبت كرده است.
در همين راستا شركت نفت فلات قاره ايران نيز به عنوان حاكم بلامنازع ميادين نفتي در آب هاي نيلگون خليج هميشه پارس انجام 14 پروژه مربوط به حفظ و افزايش توان توليد، تزريق گاز و آب در ميادين خشكي و دريائي به منظور افزايش بهره‌وري از چاه‌ها و پشتيباني توليد را با اولويت ميادين مشترك دريايي در دستور كار قرار داده و نهايي كرده است.
در عين حال، توافق براي صادرات گاز سيري به امارات در مرداد ماه 89 از ديگر اقدامات انجام شده توسط اين شركت مهم توليدي است.
در عين حال بهره‌برداري طرح‌هاي توسعه ميدان مشترك گازي پارس جنوبي، با محوريت شركت نفت وگاز پارس و انجام 13 پروژه مهم و حياتي در سال گذشته توسط اين شركت از اهميت بالايي برخوردار است.
در اين خصوص مي توان از راه اندازي پالايشگاه طرح توسعه فاز 9 ميدان گازي پارس جنوبي در ارديبهشت‌ماه 89 و توليدي شدن چاه‌هاي فاز 12 پارس جنوبي در آذرماه 89 به عنوان شاخص ترين اين پروژه ها نام برد.
انعقاد قرارداد تامين مالي 80 درصدي براي فاز 12 توسط شركت نيكو و همچنين قرارداد طرح توسعه فازهاي 13 و 14، 19 و 22 تا 24 پارس جنوبي با مشاركت تركيه و كنسرسيومي از شركت هاي ايراني، از مهم ترين فعاليت هاي اين شركت در راستاي جذب اعتبار محسوب مي شود.
همچنين از ديگر اقدامات انجام شده در ميدان گازي پارس جنوبي كه توسط سازمان منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس، (به عنوان سازمان ناظر شركت ملي نفت ايران در ميدان مشترك پارس جنوبي) انجام شده، مي توان از راه اندازي8 ايستگاه پايش هواي عسلويه در راستاي كاهش آلودگي هواي منطقه در مرداد ماه 89 و اجراي طرح جامع HSE منطقه ويژه با تاييد وزير نفت نام برد.
شركت ملي حفاري ايران نيز كه نام مولود انقلاب را يدك مي كشد، در سال گذشته 5 پروژه را نهايي كرده است كه از مهم ترين آن ها مي توان به بازسازي، طراحي، تغيير چيدمان و ارتقاي يك دستگاه لوله مغزي سيار با همكاري متخصصان داخلي براي نخستين بار در كشور اشاره كرد.
انجام 6 پروژه پشتيباني جنبي توسط پايانه هاي نفتي و 2 پروژه توسعه اي توسط حفاري شمال از ديگر دستاوردهاي شركت ملي نفت ايران در سال گذشته است.
در اين ميان شركت متن نيز تكميل طرح جمع‌آوري گازهاي همراه مناطق نفتخيز جنوب(آماك) و راه‌اندازي فاز دوم طرح توسعه ميدان نفتي دارخوين و توليد نفت‌خام به ميزان 160 هزاربشكه در روز در مرداد ماه 89 را در كارنامه خود دارد.
پژوهشگاه صنعت نفت نيز به عنوان شاهرگ فناوري صنعت نفت ايران، پروژه هايي از قبيل ثبت تكنولوژي تبديل نفت خام سنگين به سبك به نام ايران در خرداد ماه 89 و تكميل طرح تحقيقاتي استفاه از متانول بعنوان افزودني، براي افزايش عدد اكتان بنزين و رعايت مسائل زيست محيطي و آغاز مقدمات انجام پايلوت آن در آبان‌ماه 89 را به نام خود ثبت كرده است.
ساير فعاليت‌هاي شركت ملي نفت ايران
از ديگر فعاليت هاي مهم و ارزشمند شركت ملي نفت ايران در سال گذشته مي توان به تشكيل نخستين ناوگان حمل و نقل ال‌ان‌جي در ايران در خرداد ماه 89 بين شركت ايران ال‌ان‌جي و شركت ملي نفتكش، نهائي شدن سند همكاري شركت بهينه‌سازي مصرف سوخت و " سازمان تسهيلات جهاني محيط زيست" با هدف بهره‌وري مصرف انرژي در 5 صنعت انرژي‌بر كشور، امضاي تفاهمنامه همكاري ايران و روسيه در حوزه انرژي در تيرماه89، توافق و امضاي قرارداد با وزارت مسكن و شهرسازي براي فاز نخست ساخت 20 هزار واحد مسكوني براي كاركنان نفت در مرداد ماه 89 در چارچوب مسكن مهر و ساخت و تحويل به متقاضيان واجد شرايط در صنعت نفت و عقد قرارداد تامين مالي با بانك ملت (صندوق انرژي- شركت پرل انرژي) در ارديبهشت ماه 89 اشاره كرد.
آنچه كه مسلم است، صنعت نفت ايران در مسير خود به سمت خودكفايي و شكوفايي اقتصادي كشور با دشواري هاي فراواني رو به رو است و در اين ميان شركت ملي نفت ايران تنها با اتكا به شعار "ما مي توانيم" توانسته است تلخي هاي ناشي از تحريم ها را با شيريني توسعه شتابان صنعت نفت درآميزد.
Source: NIOC